Księga Wyjścia

[Magnolia]

KSIĘGA WYJŚCIA

Cykl komentarzy do kolejnych Ksiąg ST, aby lepiej rozumieć i poznawać Słowo Boże.





Streszczenie:

Księga Wyjścia opisuje dalsze losy Izraelitów, potomków Jakuba i jego synów, o których traktowała Księga Rodzaju. Po śmierci Józefa Izraelici zostali znienawidzeni przez Egipcjan, ponieważ bardzo dobrze im się powodziło i żyli w wielkim dostatku. Egipcjanie uczynili z nich niewolników, a faraon rozkazał zamordować wszystkie niemowlęta żydowskie płci męskiej. W tym czasie urodziło się dziecko, którego siostra ukryła w wiklinowym koszu i położyła w sitowiu na brzegu Nilu Niemowlę znalazła córka faraona, która była bezpłodna i wychowała je jak swojego syna. Dziecku dano na imię Mojżesz, ponieważ został wydobyty z wody. Kiedy chłopiec podrósł, rzucił się na Egipcjanina, który bił Hebrajczyka i zabił go, dlatego musiał uciekać przed gniewem faraona. Udał się wówczas do ziemi Madian. Zamieszkał tam u Jetry i ożenił się z jedną z jego siedmiu córek, Seforą. Miał z nią synów Gerszoma i Eliezera.

Pewnego dnia, gdy Mojżesz pasł owce, na górze Horeb ukazał mu się Bóg w postaci gorejącego krzewu. Pan wyjawił mu, że jest Bogiem Abrahama, Izaaka i Jakuba i że boli Go udręka Jego ludu, dlatego posyła Mojżesza do Egiptu, żeby wyprowadził lud z niewoli. Bóg wyjawił mu również swoje imię: „Jestem, Który Jestem”. Mojżesz pomimo wątpliwości wziął ze sobą rodzinę i wyruszył do Egiptu. Po drodze Bóg chciał go uśmiercić, ponieważ nie był obrzezany, dlatego jego żona odcięła napletek synowi i uratowała ich, zawierając przymierze krwi. W drodze Mojżesz spotkał Aarona i zabrał go ze sobą. Razem udali się do faraona, któremu wyjawili wolę Boga. Faraon odmówił jednak uwolnienia Żydów.

Wtedy Bóg zaczął zsyłać na Egipt kolejne plagi: przemienienie wód Nilu w krew, plagę much, żab, komarów, zarazę bydła, wrzody, grad, szarańczę, ciemności oraz śmierć synów pierworodnych. Anioł śmierci odwiedził Egipt i zabrał każdego pierworodnego z domu, którego drzwi nie były pomazane krwią baranka. Gdy zmarł syn faraona, władca zgodził się na opuszczenie kraju przez Izraelitów, ale potem wysłał za nimi pościg. Egipcjanie dogonili Żydów nad brzegiem Morza Czerwonego. Wtedy Mojżesz uniósł laskę do góry, a potężny wicher sprawił, że morze się rozstąpiło i Izraelici przeprawili się na drugi brzeg. Wojska egipskie rzuciły się w pościg za Hebrajczykami, ale wtedy morze powróciło do swojej normalnej postaci i rydwany faraona zatonęły.

Potem zaś rozpoczęła się długa wędrówka przez pustynię. Bóg czuwał nad nimi i w cudowny sposób dostarczał im pożywienia i wody. Na pierwszym postoju, gdzie była tylko woda gorzka, która nie nadawała się do picia, Bóg kazał Mojżeszowi wrzucić drewno do wody i natychmiast zamieniła się w słodką. Na pustyni Sin z kolei Bóg zesłał im z nieba mannę i przepiórki, którymi mogli nasycić głód. W Refidim, gdzie nie było wody, Mojżesz uderzył laską w skałę i wypłynęła z niej woda pitna. Miejsce to nazwano Messa i Meriba. W Refidim także Izraelici stoczyli walkę z Amalekitami. Jozue prowadził Izraelitów do walki, a Mojżesz z Aaronem i Churem wyszli na szczyt góry. Gdy Mojżesz trzymał ręce wzniesione do góry, Izraelici wygrywali, a gdy je opuszczał, przegrywali. W końcu Aaron i Chur podtrzymywali ręce Mojżesza. Na pustyni Mojżesz spotkał się ze swoim teściem Jetrą, który przywiózł mu jego żonę i synów i doradził, by Mojżesz powołał przełożonych nad ludem.

Po trzech miesiącach Izrealici doszli do góry Synaj, gdzie zawarli z Bogiem przymierze. Cały lud Izraela mógł zobaczyć Boga ukazującego się w postaci ciemnego obłoku i błyskawic. Bóg podyktował ludowi szczegółowe przepisy prawa. Na górze Synaj Bóg objawił również Mojżeszowi 10 przykazań, które były wyryte na dwóch kamiennych tablicach. W tym czasie Izraelici na czele z Aaronem odlali z kosztowności złotego cielca i oddali mu pokłon. Bóg chciał zgładzić lud za jego niewierność, ale Mojżesz wybłagał dla niego miłosierdzie. Kiedy zszedł z góry, roztrzaskał kamienne tablice i zniszczył cielca. Zwołał również tych, którzy wierzą w Boga, tych zaś, którzy się nie zjawili, rozkazał zabić (około 3 tysięcy mężczyzn).
Źródło: https://streszczenia.pl/lektura/biblia/ ... a-wyjscia/

***
Księga Wyjścia podkreśla potrzebę przymierza Boga i człowieka. Przymierze to nie może ograniczać się tylko do strachu i formalnej realizacji związanych z nim praw, lecz powinno być nieustannie ożywiane miłością i wiernością. Przymierze to znajduje zwoje wypełnienie w osobie Jezusa Chrystusa. W tradycji Starego Testamentu do tematyki wyzwolenia z niewoli egipskiej często nawiązują teksty prorockie, psalmy i tradycja mądrościowa (Iz 48,3n; 51,9n; 52,11-12; Oz 2,16-17; 11,1; 13,4-5; Ps 78; 81; 106; Mdr 11,2 – 19,22). W tradycji chrześcijańskiej wiele motywów zawartych w Księdze Wyjścia jest rozumianych jako typ chrztu, Eucharystii i Nowego Przymierza (J 6,31-65; 1 Kor 10,2-4; Hbr 3,1-6; 9,15).
Teologię wypełnienia w sposób szczególny podkreśla Ewangelista Jan. W czwartej Ewangelii Jezus zostaje przedstawiony jako nowy Mojżesz. W Wj 40,34-35 mowa jest o Mojżeszu, który nie mógł wejść do Namiotu Spotkania, gdyż chwała Pana (hebr. kawod YHWH) wypełniała przybytek (namiot). W Ewangelii Janowej (J 1,14) to Słowo rozbiło namiot między nami, aby ukazać swoją chwałę. Boże cechy związane ze Starym Przymierzem – łaska i prawda według opisu Ewangelii uobecniły się w Jezusie Chrystusie (J 1,14). Nowość Jezusa w stosunku do Prawa wyraża dobrze J 1,17: „Podczas gdy Prawo zostało nadane przez Mojżesza, łaska i prawda przyszły przez Jezusa Chrystusa”. Manna, którą Mojżesz daje Izraelitom w wędrówce do Ziemi Obietnic staje się figurą prawdziwego Chleba z nieba (J 6,31nn). Ci, którzy jedli mannę na pustyni poumierali, natomiast ci, którzy spożywają Chleb zstępujący z nieba mają życie wieczne (J 6,58).

Księga Wyjścia objawia oblicze miłującego Boga, który wkraczając w historię ludu Izraela, pragnie dokonać zbawienia całego świata.
Źródło: https://e-civitas.pl/pl/kosciol/ksiega- ... -zbawienia

***
Idea wybraństwa Izraela jest związana ściśle w Księdze Wyjścia z ideą przymierza. Jak wybraństwo Izraela żądało odeń jako od narodu świętego specjalnej służby Bogu, tak znów przymierze precyzowało tę służbę, zobowiązując Izraelitów do zachowania przykazań Bożych. Przez zachowanie tych przykazań mogli Izraelici odwzajemnić się Bogu za wybraństwo i wybawienie z niewoli. Celem wybraństwa Izraela było przechowanie monoteizmu etycznego dla dobra całej ludzkości.

Księga Wyjścia wywarła wpływ na inne księgi biblijne. Szczególnie często nawiązuje do tego dzieła Księga Izajasza, przyrzekając w swej pierwszej części (rozdz. Iz 1-39) wybawienie Izraela od grozy Asyryjczyków, a w części drugiej (rozdz. 40-55) zapowiadając bliskie uwolnienie z niewoli babilońskiej. Również podobnie czyni prorok Jeremiasz, zapowiadając Izraelitom powrót z Babilonu do Jerozolimy, gdzie utworzą nowy lud Boży, mający nowe przymierze, które zniesie przymierze stare (Jr 31,31nn). Bardzo szeroko wykorzystał Wj prorok Ezechiel w ostatniej części swej księgi (rozdz. Ez 40-48). Nawiązują do Wj różne Psalmy (Ps 66[65], Ps 77[76]; Ps 78[77]; Ps 95[94]; Ps 135[134]; Ps 136[135]) oraz Księga Mądrości (Mdr 11,2-19,22). Już więc w ST zarysowuje się typologiczne znaczenie Księgi Wyjścia. Wybawienie z Egiptu jest typem ery mesjańskiej, która będzie jakimś szczególniejszym zbliżeniem się ludzi do Boga. Cuda dokonane przy pierwszym wybawieniu powtórzą się przy nowym, inaugurującym tę erę, z tym jednak, że to nowe wybawienie będzie wspanialsze (Iz 52,13).

Księgi NT kontynuują typologiczne wyjaśnianie Księgi Wyjścia. Św. Paweł w cudownym przejściu przez Morze Czerwone widzi typ chrztu świętego, w mannie i wodzie wyprowadzonej ze skały - typ Eucharystii (1 Kor 10,2-4), a Chrystusa nazywa naszą Paschą (1 Kor 5,7). Również św. Jan Ewangelista w prawodawcy Mojżeszu dopatruje się typu Chrystusa (J 1,17; J 3,14; J 6,32). W Apokalipsie zaś porównuje zwycięstwo wybranych z przejściem Izraelitów przez Morze Czerwone (Ap 15,3).
https://wbiblii.pl/odkrywaj/biblia/Wj


https://biblia.wiara.pl/doc/1856083.Arc ... ga-Wyjscia - szerszy kontekst historyczny

[Magnolia]

Warto posłuchać wykładów biblisty:

Pierwsza część:


Druga część Ks Wyjścia dotyczącą zawarcia przymierza:


Trzecia część, prof Majewski jest wyraźnie podekscytowany gdy opowiada o przybytku Boga, dowiemy się również jak wielki wpływ ma Księga Wyjścia dla inne księgi biblijne:

[Magnolia]

Kim jest Mojżesz?


Imię Mojżesz znaczy „wydobyty z wody”. Był narodowości żydowskiej. Żył w XIII w. przed Chrystusem za panowania faraona Ramzesa II w Egipcie.

Izraelici byli bardzo ciemiężeni przez Egipcjan. Wykorzystywano ich do najcięższych prac budowlanych oraz rolnych. Faraon w obawie przed zagrożeniem z ich strony, z powodu dużej populacji, kazał topić nowo narodzonych chłopców, a dziewczynki pozostawiać przy życiu. Po urodzeniu Mojżesza, matka ukrywała go przez trzy miesiące, następnie umieściła w skrzynce z papirusu na brzegu rzeki Nil. Dziecko nad rzeką zauważyła córka faraona, zabrała je do pałacu, tam chłopiec dorastał jako Egipcjanin.

W młodym wieku, będąc świadkiem przemocy wobec Hebrajczyka, swojego rodaka, zabił prześladowcę. Gdy zabójstwo wyszło na jaw, uciekł z Egiptu i ukrywał się w kraju Madian. Tam pomagając w wypasaniu owiec człowiekowi o imieniu Jetro, poślubił Jego córkę Seforę. Pewnego dnia, szukając jednej owieczki, ukazał mu się Bóg w postaci gorejącego krzewu o imieniu „JESTEM, KTÓRY JESTEM”. Bóg nakazał Mojżeszowi wyprowadzić Izraelitów z Egiptu i osiedlić ich w Ziemi Obiecanej Kanaan „mlekiem i miodem” płynącej. Mojżesz nie miał talentu oratorskiego, dlatego ociągał się z przyjęciem zadania zleconego mu przez Boga. Na rzecznika przed faraonem oraz do pośredniczenia między Bogiem a ludem, Stwórca wyznaczył mu jego starszego brata Aarona. Bóg też obdarzył go mocą czynienia cudów, by był bardziej przekonywujący (swoją laskę pasterską zamienił w węża, wodę w krew, jego ręka pokryła się trądem a następnie ozdrowiała).

Aby udał się ten exodus, potrzebna była zgoda władcy Egiptu, której bracia nie uzyskali. Wtedy Bóg za pośrednictwem Mojżesza zesłał na Egipcjan dziesięć plag, z których ostatnia była najbardziej dotkliwa i spowodowała śmierć wszystkich pierworodnych synów Egipcjan, także syna faraona.

Wówczas dopiero faraon ugiął się i zezwolił na tymczasowe opuszczenie Egiptu przez Izraelitów. Jednak gdy spostrzegł, że uciekają chciał ich dogonić, bo trudno mu było pogodzić się ze stratą taniej siły roboczej. Bóg wtedy dokonał cudu, przed wędrującymi Izraelitami rozstąpiło się Morze Czerwone, a po ich przejściu zalało Egipcjan.

Pożywieniem Izraelitów na pustyni było mięso przepiórek, manna z nieba oraz cudowna woda ze skały. Kiedy dotarli do góry Synaj, Mojżesz wszedł na szczyt tonący w obłoku. Tam Pan Bóg dał Mu dwie kamienne tablice z Dekalogiem. Jednak, kiedy Mojżesz dowiedział się, że zniecierpliwieni Izraelici odlali sobie złotego cielca i oddawali mu cześć boską, wpadł w gniew i potłukł obie tablice u podnóża góry. Po modlitwie, akcie skruchy, lud ponownie udał się na górę Synaj. Na szczycie góry, podobnie jak za pierwszym razem, Mojżesz otrzymał tablice z Bożymi Przykazaniami. Kiedy schodził z góry, po rozmowie z Bogiem, Jego twarz promieniała jasnością.

Mojżesz zawsze wiernie służył Bogu, mimo że czasem borykał się z różnymi problemami. Wskutek nieposłuszeństwa rodaków, musiał przez 40 lat wędrować po pustyni. Nie wprowadził Izraelitów do Ziemi Obiecanej, ale swoje obowiązki przekazał następcy – Jozuemu. Zmarł w wieku 120 lat. Bóg pozwolił mu z daleka zobaczyć Kanaan z góry Nebo. Pochowano go w krainie Moab w nieznanym nikomu miejscu.

Był jednym z proroków obok Eliasza, w obecności których Bóg przemówił z obłoku podczas Przemienienia Jezusa na górze Tabor: „To jest mój Syn umiłowany, Jego słuchajcie”

Więcej szczegółów o postaci Mojżesza można przeczytać m. in. w „Księdze Wyjścia” Starego Testamentu.

Anna Rudnicka