Offtopik, czyli rozmowy niekontrolowane

Rozmowy na forum katolickim przy kawie i herbacie.
Awatar użytkownika
daniel
Posty: 1871
Rejestracja: 31 sty 2021, 12:32
Wyznanie: katolicyzm
Podziękował/a: 434
Podziękowano: 825
Płeć:

Nieprzeczytany post

UbogiWDuchu pisze: 28 mar 2024, 9:19 To może dopytam: co miał na myśli Orygenes gdy pisał, że ludzka natura Jezusa stała się boska?
Myślę, że @Magnolia dobrze Ci wskazuje ;)

Ja mogę spróbować zinterpretować słowa Orygenesa lecz nie wiem czy moja interpretacja będzie prawdziwa.

Wydaje mi się, że Orygenesowi chodziło o to, że ludzka natura Jezusa została zjednoczona z Bogiem, przebóstwiona. W doktrynie sanjuanistycznej zjednoczenie nadprzyrodzone nie jest zmieszaniem substancji, istoty Boga i człowieka, a zjednoczeniem przez uczestnictwo duszy w Boskości Boga. Nie do końca orientuję się jak wygląda sprawa z przebóstwieniem prawosławnym, a dostrzegam sporo podobieństw w mistyce kościoła wschodniego i doktrynie Jana.

Innymi słowy, Jezus Boży Syn Człowieczy został posłany, by swoim życiem wskazać w jaki sposób z człowieka, w którego centrum mieszka Bóg, stać się przez udzielone uczestnictwo synem Bożym.
Ostatnio zmieniony 28 mar 2024, 9:55 przez daniel, łącznie zmieniany 1 raz.
„Marto, Marto, martwisz się i niepokoisz o wiele, a potrzeba tylko jednego.” Łk 10.41-42
Awatar użytkownika
daniel
Posty: 1871
Rejestracja: 31 sty 2021, 12:32
Wyznanie: katolicyzm
Podziękował/a: 434
Podziękowano: 825
Płeć:

Nieprzeczytany post

UbogiWDuchu pisze: 28 mar 2024, 9:30 Brzmi to mi jak herezja wobec katolickiej chrystologii. Stąd jestem zaskoczony, że tego zdania tu bronicie ;)
Co konkretnie brzmi jak herezja?
„Marto, Marto, martwisz się i niepokoisz o wiele, a potrzeba tylko jednego.” Łk 10.41-42
Awatar użytkownika
UbogiWDuchu
Posty: 193
Rejestracja: 20 mar 2024, 8:49
Wyznanie: unitarianie
Podziękował/a: 65
Podziękowano: 38
Płeć:

Nieprzeczytany post

daniel pisze: 28 mar 2024, 9:54
UbogiWDuchu pisze: 28 mar 2024, 9:30 Brzmi to mi jak herezja wobec katolickiej chrystologii. Stąd jestem zaskoczony, że tego zdania tu bronicie ;)
Co konkretnie brzmi jak herezja?
Natura ludzka Jezusa pozostała ludzka.
Nie zmieniła się w naturę boską.
A Orygenes pisze o zmianie.
O, jak dobre życie mam do zaoferowania pod Panowaniem Bożym ludziom, którzy dzisiaj są w kiepskiej kondycji duchowej/psychicznej
[Jezus - Kazanie na Górze]
Apolonia
Posty: 52
Rejestracja: 11 lut 2024, 20:09
Wyznanie: katolicyzm
Podziękował/a: 34
Podziękowano: 28
Płeć:

Nieprzeczytany post

Nie do końca jestem w temacie, ale Orygenes podobno nie do końca wszystkie poglądy miał zgodne z Kościołem, więc ogólnie lepiej być nieco bardziej ostrożnym co do niego niż do św. Tomasza lub św. Augustyna.

poprawiłam literówki, Magnolia
Ostatnio zmieniony 28 mar 2024, 11:05 przez Magnolia, łącznie zmieniany 1 raz.
Awatar użytkownika
daniel
Posty: 1871
Rejestracja: 31 sty 2021, 12:32
Wyznanie: katolicyzm
Podziękował/a: 434
Podziękowano: 825
Płeć:

Nieprzeczytany post

UbogiWDuchu pisze: 28 mar 2024, 10:40 Natura ludzka Jezusa pozostała ludzka.
Nie zmieniła się w naturę boską.
A Orygenes pisze o zmianie.
"(...) by natura człowieka przez uczestnictwo w bóstwie stała się boska (...)"
Zmianę przez uczestnictwo, udzielenie, miłość, zjednoczenie woli, łaskę, oczyszczenie.
Dusza i duch człowieka nadal pozostaje człowieka. Uczestniczy jednak w miłosnej relacji z Ojcem, przez Oblubieńca w Miłości Ducha. Uczestniczy w życiu Trójcy przenajświętszej. "Kocha się" z Bogiem.
„Marto, Marto, martwisz się i niepokoisz o wiele, a potrzeba tylko jednego.” Łk 10.41-42
Awatar użytkownika
daniel
Posty: 1871
Rejestracja: 31 sty 2021, 12:32
Wyznanie: katolicyzm
Podziękował/a: 434
Podziękowano: 825
Płeć:

Nieprzeczytany post

Apolonia pisze: 28 mar 2024, 10:53 Nie do końca jestem w temacie, ale Orygenes podobno nie do końca wszystkie poglądy miał zgodne z Kościołem, więc ogólnie lepiej być nieco bardziej ostrożnym co do niego niż do św. Tomasza lub św. Augustyna.

poprawiłam literówki, Magnolia
Zgadza się. Tak mawiają.
Fajnie, że zalecasz ostrożność również co do Tomasza i Augustyna ;)
Ostatnio zmieniony 28 mar 2024, 11:54 przez daniel, łącznie zmieniany 2 razy.
„Marto, Marto, martwisz się i niepokoisz o wiele, a potrzeba tylko jednego.” Łk 10.41-42
Awatar użytkownika
daniel
Posty: 1871
Rejestracja: 31 sty 2021, 12:32
Wyznanie: katolicyzm
Podziękował/a: 434
Podziękowano: 825
Płeć:

Nieprzeczytany post

@UbogiWDuchu po prostu wydaje mi się i tak wierzę, że nie chodzi o to by być bogiem, by być jak bóg. Tego chciał Adam i to nie jest właściwa droga. Chodzi o to, być z Bogiem. Oczyszczeni z grzesznej natury stajemy się człowiekiem duchowym i poprzez uczestnictwo w Jego naturze stajemy się Nim - jesteśmy z Nim, a to jedyny sposób Bycia. Nie jednak w swej istocie lecz na obraz i podobieństwo. Nadal istotowo jesteśmy odrębni lecz zjednoczeni w miłosnej relacji.

Więcej nie umiem. Zbyt mało mi wiedzy i wyobraźni.
Ostatnio zmieniony 28 mar 2024, 12:09 przez daniel, łącznie zmieniany 1 raz.
„Marto, Marto, martwisz się i niepokoisz o wiele, a potrzeba tylko jednego.” Łk 10.41-42
PoprostuOskar
Posty: 87
Rejestracja: 08 mar 2024, 18:35
Wyznanie: agnostycyzm
Podziękowano: 2
Płeć:

Nieprzeczytany post

Magnolia pisze: 28 mar 2024, 8:23
PoprostuOskar pisze: 27 mar 2024, 23:00 Wiem, o jaki film chodzi. Chłopak się przyłożył, pokazał anaukowe brednie, jakich mnóstwo w tego typu podręcznikach. Gdyby ich nie było, nie miałby tematu do filmu.
A może to co uważa za brednie wcale nimi nie są, a jedynie zupełnie nie rozumie tego co komentuje?
jeśli w podręczniku jak byk prezerwatywy są porównywane do niemalże diabelskich wynalazków i kłamliwie stoi w nim o jakichś porach przepuszczających HiV, no to sorry. Za takie coś, ABW powinno nie tylko zrobić wjazd do zakonu księdza od salcesonu, ale także na każdą kurię biskupią i wytłumaczyć tym śmiesznym panom, jak się sprawy mają i jak działa biologia. Zresztą wrzucę linka do filmu, to może sobie pani obejrzeć (na katechezie mądrych rzeczy nie uczą)
https://........................

Wybacz, ale film łamie regulamin § 4 d, f i g
Twórca wyśmiewa wartości i razi uczucia religijne.
@daniel
Ostatnio zmieniony 28 mar 2024, 13:59 przez daniel, łącznie zmieniany 1 raz.
Awatar użytkownika
Magnolia
Posty: 7102
Rejestracja: 29 sty 2021, 11:31
Wyznanie: katolicyzm
Podziękował/a: 3277
Podziękowano: 3500
Płeć:

Nieprzeczytany post

@PoprostuOskar jak myślisz dlaczego lateks z którego jest zrobiona prezerwatywa jest taki rozciągliwy i elastyczny? Bo wygląda mniej więcej tak:

Obrazek

Jest w nim mnóstwo włókien i dziur, inaczej nie miałby takich właściwości jakie ma. Oczywiście że te "dziury" są małe, niedostrzegalne ludzkim okiem, ale wirusy i bakterie, plemniki są znacznie mniejsze niż te "dziury"

Obrazek

Uważasz ze się mylę, i nie wiem o czym mówię? To powiedz mi dlaczego do środka prezerwatyw, skoro są takie bezpieczne i nieprzepuszczające, dodawane są środki plemnikobójcze? No przecież nie ma się czego bać, nic się z gumki nie wydostanie....

Zdjęcia pochodzą z netu, mają na celu zobrazowanie, tego o czym piszę.
mgr teologii,
„Bóg pragnie, aby wszyscy byli zbawieni i doszli do poznania prawdy” (1 Tm 2,4)
Awatar użytkownika
Magnolia
Posty: 7102
Rejestracja: 29 sty 2021, 11:31
Wyznanie: katolicyzm
Podziękował/a: 3277
Podziękowano: 3500
Płeć:

Nieprzeczytany post

@PoprostuOskar obejrzałam 15 minut filmu który podlinkowałeś, jest tragiczny jeśli chodzi o poziom merytoryczny.
Podtrzymuję to co napisałam wcześniej. twórca filmu wyśmiewa rzeczy o których nie ma pojęcia i których nie rozumie - pokazując ogromny poziom swojej ignorancji.

Biblia niesie przekaz duchowy o tym, że Stwórcą świata przyrodniczego i człowieka jest BÓG. A opis stworzenia nie jest opisem przyrodniczym jak to zrobił i w jakim czasie. W przekazie duchowym jest istotna prawda wiary o Bogu Stwórcy, a nie o prehistorii.

Twierdzisz że przeczytałeś Biblię... a wziąłeś chociaż jakikolwiek komentarz do Biblii do ręki? bo to że Biblia dla współczesnego człowieka który nie zna czasów i ludzi do których był kierowany Stary testament jest niezrozumiała to dość powszechnie wiadomo.
mgr teologii,
„Bóg pragnie, aby wszyscy byli zbawieni i doszli do poznania prawdy” (1 Tm 2,4)
Apolonia
Posty: 52
Rejestracja: 11 lut 2024, 20:09
Wyznanie: katolicyzm
Podziękował/a: 34
Podziękowano: 28
Płeć:

Nieprzeczytany post

daniel pisze: 28 mar 2024, 11:54
Apolonia pisze: 28 mar 2024, 10:53 Nie do końca jestem w temacie, ale Orygenes podobno nie do końca wszystkie poglądy miał zgodne z Kościołem, więc ogólnie lepiej być nieco bardziej ostrożnym co do niego niż do św. Tomasza lub św. Augustyna.

poprawiłam literówki, Magnolia
Zgadza się. Tak mawiają.
Fajnie, że zalecasz ostrożność również co do Tomasza i Augustyna ;)
No raczej że tak, każdy, nawet największy święty i doktor Kościola jest tylko człowiekiem i wszyscy dążymy do Pana Boga najlepiej jak umiemy - a nie idealnie :P
PoprostuOskar
Posty: 87
Rejestracja: 08 mar 2024, 18:35
Wyznanie: agnostycyzm
Podziękowano: 2
Płeć:

Nieprzeczytany post

Magnolia pisze: 28 mar 2024, 13:56 @PoprostuOskar jak myślisz dlaczego lateks z którego jest zrobiona prezerwatywa jest taki rozciągliwy i elastyczny? Bo wygląda mniej więcej tak:

Obrazek

Jest w nim mnóstwo włókien i dziur, inaczej nie miałby takich właściwości jakie ma. Oczywiście że te "dziury" są małe, niedostrzegalne ludzkim okiem, ale wirusy i bakterie, plemniki są znacznie mniejsze niż te "dziury"

Obrazek

Uważasz ze się mylę, i nie wiem o czym mówię? To powiedz mi dlaczego do środka prezerwatyw, skoro są takie bezpieczne i nieprzepuszczające, dodawane są środki plemnikobójcze? No przecież nie ma się czego bać, nic się z gumki nie wydostanie....

Zdjęcia pochodzą z netu, mają na celu zobrazowanie, tego o czym piszę.
Mógłbym o tym tutaj teraz dużo pisać, ale aż tak mi się z błędu nikogo wyprowadzać nie chce. Niech zrobi to za mnie ta strona.
https://www.encyklopedia.edu.pl/wiki/Po ... erwatywach
Zaś środki plemnikobójcze w prezerwatywach mają na celu zwiększenie skuteczności antykoncepcyjnej. Są to substancje chemiczne, takie jak nonoksynol-9, które upośledzają ruchliwość plemników lub je zabijają, co zmniejsza ryzyko zapłodnienia. Bo, śmieszny fakt, który może pani umyka, nikt nie mówi, że prezerwatywy mają 100% skuteczności, a żeby się nie zarazić na przykład HIV, stosuje się jeszcze dodatkowo leki. Więc jak się zastosuje odpowiednie zabezpieczenia, ciąża nikomu nie grozi. I zakażenie chorobami również. Profilaktyka PrEP się kłania :)
Awatar użytkownika
Magnolia
Posty: 7102
Rejestracja: 29 sty 2021, 11:31
Wyznanie: katolicyzm
Podziękował/a: 3277
Podziękowano: 3500
Płeć:

Nieprzeczytany post

Jasne, prezerwatywy nie mają porów/dziur, w takim razie po co zabijać plemniki i po co łykać tabletkę przeciwko HIV?

Jeśli nie ma dziur w lateksie to nie ma możliwości wydostania się plemników z prezerwatywy i nie ma możliwości zarażenia się wirusem tym czy innym.

A jednak środki plemnikobójcze są wewnątrz prezerwatyw i bierzesz tabletkę prewencyjnie.

Nie ma tu dla mnie logiki.

Tym bardziej bawią mnie te tabelki z obliczeniami ryzyka... jednak zawsze jest jakaś liczba, potwierdzająca że ryzyko jednak jest.
A w małzeństwie wyłącznym i wiernym sobie, tak jak tego pragnie Bóg i czego domaga się miłość, ryzyko chorób wenerycznych/innych zakaźnych/HiV - wynosi ZERO.
mgr teologii,
„Bóg pragnie, aby wszyscy byli zbawieni i doszli do poznania prawdy” (1 Tm 2,4)
Apolonia
Posty: 52
Rejestracja: 11 lut 2024, 20:09
Wyznanie: katolicyzm
Podziękował/a: 34
Podziękowano: 28
Płeć:

Nieprzeczytany post

Zwłaszcza że już to widzę jak osoba, która widzi w przekazie publicznym propagandę,że prezerwatywy chronią przed HIVem, poleci jeszcze dodatkowo po tabletki anty-Hiv :) nie mówiąc już o tym że szprycowanie się farmakologią prewencyjną na pewno będzie obojętne dla wątroby... po co się faszerować chemią gdy nie jest to konieczne? Gdy ktoś stosuje się do nauczania KK to jest zdrowy i spokojny. A nie krótkowzroczne rozwiązania, które oferuje świat :)
Awatar użytkownika
UbogiWDuchu
Posty: 193
Rejestracja: 20 mar 2024, 8:49
Wyznanie: unitarianie
Podziękował/a: 65
Podziękowano: 38
Płeć:

Nieprzeczytany post

A propos mikroporów w prezerwatywie,to ciekawy jestem jak dojść do prawdy?
Bo na stronach rządowych mamy informację:
CZY PREZERWATYWY NAPRAWDĘ ZMNIEJSZAJĄ RYZYKO ZAKAŻENIA HIV?
TAK. Prezerwatywa dobrej jakości, właściwie założona, używana od początku do końca kontaktu seksualnego zmniejsza ryzyko zakażenia HIV (prawie 100 proc. ochrona przed zakażeniem). Nie jest prawdą, iż prezerwatywy mają „mikropory”, przez które przedostaje się wirus i plemniki.

Skuteczność prezerwatyw w zapobieganiu transmisji HIV potwierdzano wielokrotnie w badaniach prowadzonych wśród stałych par heteroseksualnych, w których jedno z partnerów było zakażone HIV, a drugie nie. W parach, które konsekwentnie używały prezerwatyw przy każdym kontakcie seksualnym, osoba niezakażona HIV pozostawała niezakażona.
https://aids.gov.pl/kampanie/CWL/09.html
O, jak dobre życie mam do zaoferowania pod Panowaniem Bożym ludziom, którzy dzisiaj są w kiepskiej kondycji duchowej/psychicznej
[Jezus - Kazanie na Górze]
Awatar użytkownika
TheGreat
Posty: 85
Rejestracja: 07 mar 2023, 20:29
Wyznanie: katolicyzm
Podziękował/a: 19
Podziękowano: 12

Nieprzeczytany post

Kiedyś w Liceum brałam udział w Konkursie między szkołami o AIDS, i troszkę zapamiętałam:
Bakterie i wirusy są O WIELE większe niż pory prezerwatywy, więc wirus nie ma szans aby przeniknąć.
Była jakaś chemiczka nawet i nam to pokazywała i rysowała, razem z lekarzem...

Ta wiedza jest pewnie dostępna na necie, chyba nie jest tajemna?
Można sprawdzić.
Ostatnio zmieniony 09 kwie 2024, 13:51 przez TheGreat, łącznie zmieniany 1 raz.
Awatar użytkownika
daniel
Posty: 1871
Rejestracja: 31 sty 2021, 12:32
Wyznanie: katolicyzm
Podziękował/a: 434
Podziękowano: 825
Płeć:

Nieprzeczytany post

Cześć
Ja w liceum uczyłem się o tym, że pluton jest planetom i że są 3 stany skupienia.
;)
„Marto, Marto, martwisz się i niepokoisz o wiele, a potrzeba tylko jednego.” Łk 10.41-42
Awatar użytkownika
TheGreat
Posty: 85
Rejestracja: 07 mar 2023, 20:29
Wyznanie: katolicyzm
Podziękował/a: 19
Podziękowano: 12

Nieprzeczytany post

Czyli: ty się uczyłeś głupot,(na dziś) czyli to co napisałam wyżej(plus sugerowanie weryfikacji) też jest głupotą.
Co do plutona to być może powróci do bycia planetą.

Widzę że weryfikacja trudna sztuka.
Zaraz wracam. Zrobię to za ciebie, moderatora, zamiast obśmiewać.

Dodano po 4 minutach 30 sekundach:
EDIT:
Już jestem, tak na szybko, zajęło mi to 5 sekund:
"Tymczasem stanowisko WHO w tej sprawie jest jednoznaczne: prezerwatywy są jedną z metod zmniejszania ryzyka zakażenia w czasie kontaktów seksualnych. Informacja o dziurach w lateksie, niezwykle obrazowo prezentująca proporcje wielkości wirusa do owych otworów, to kolejna manipulacja. Grubość lateksu, z którego jest zrobiona prezerwatywa, wynosi 38 tys. nanometrów (nm) natomiast jej pojedyncze pory mają wielkość 5 nm. Cząsteczki wody mają średnicę 20 nm, HIV to 100-120 nm. Gdyby lateksowy kondom przepuszczał wirusa HIV, musiałby wcześniej przepuszczać wodę – czyli przeciekać. Nieuszkodzona, prawidłowo przechowywana i użyta zgodnie z instrukcją obsługi prezerwatywa, która nie pęknie w czasie stosunku, zabezpiecza w 100%. Konsekwentne używanie prezerwatyw daje 90-95% ochronę, większą, niż daje wiele szczepionek. Brakujące 5-10%, a więc ryzyko, że prezerwatywa nie spełni swojej ochronnej roli, w zdecydowanej większość zależy od jej użytkowników – są to tzw. błędy użytkownika. Zdarzają się one o wiele częściej osobom bez doświadczeń w używaniu tej formy zabezpieczenia. Dlatego np. ćwiczenie polegające na uczeniu prawidłowego zakładania prezerwatywy nie jest przyzwoleniem na przypadkowe zachowania seksualne i pochwałą zachowań promiskuitywnych. Nie może to być jednak „prezerwatywowy show”, zawsze musi być poprzedzony wskazaniem innych skuteczniejszych metod zapobiegania zakażeniom, im też należy poświęcić stosownie więcej czasu.

Szczegółowa bibliografia podana przez Autorkę dostępna jest w redakcji."

https://www.profnet.org.pl/wiedza-osobi ... ktyka-hiv/

To pokrywa się z tym o czym ja się uczyłam, ale dalsza weryfikacja prawdziwości tych danych NIGDY nie zaszkodzi.
Ostatnio zmieniony 09 kwie 2024, 14:21 przez TheGreat, łącznie zmieniany 2 razy.
Awatar użytkownika
daniel
Posty: 1871
Rejestracja: 31 sty 2021, 12:32
Wyznanie: katolicyzm
Podziękował/a: 434
Podziękowano: 825
Płeć:

Nieprzeczytany post

TheGreat pisze: 09 kwie 2024, 14:16 Czyli: ty się uczyłeś głupot,(na dziś) czyli to co napisałam wyżej(plus sugerowanie weryfikacji) też jest głupotą.
Co do plutona to być może powróci do bycia planetą.

Widzę że weryfikacja trudna sztuka.
Zaraz wracam. Zrobię to za ciebie, moderatora, zamiast obśmiewać.
To nie było obśmianie, a żarcik z miłym "mrugiem".
Nie czuję obowiązku weryfikowania tego czy prezerwatywa chroni czy nie chroni przed bakteriami.
Wydaje mi się, że z katolickiego punktu widzenia ta wiedza wydaje się co najmniej nie najważniejsza, a dla większości w ogóle zbędna.

Dodano po 4 minutach 4 sekundach:
TheGreat pisze: 09 kwie 2024, 14:20 To pokrywa się z tym o czym ja się uczyłam, ale dalsza weryfikacja prawdziwości tych danych NIGDY nie zaszkodzi.
A zatem uczyłaś się o właściwych i prawdziwych rzeczach co potwierdza artykuł z sieci.
„Marto, Marto, martwisz się i niepokoisz o wiele, a potrzeba tylko jednego.” Łk 10.41-42
Awatar użytkownika
TheGreat
Posty: 85
Rejestracja: 07 mar 2023, 20:29
Wyznanie: katolicyzm
Podziękował/a: 19
Podziękowano: 12

Nieprzeczytany post

Magnolia pisze: 28 mar 2024, 13:56 @PoprostuOskar jak myślisz dlaczego lateks z którego jest zrobiona prezerwatywa jest taki rozciągliwy i elastyczny? Bo wygląda mniej więcej tak:

Obrazek

Jest w nim mnóstwo włókien i dziur, inaczej nie miałby takich właściwości jakie ma. Oczywiście że te "dziury" są małe, niedostrzegalne ludzkim okiem, ale wirusy i bakterie, plemniki są znacznie mniejsze niż te "dziury"

Obrazek

Uważasz ze się mylę, i nie wiem o czym mówię? To powiedz mi dlaczego do środka prezerwatyw, skoro są takie bezpieczne i nieprzepuszczające, dodawane są środki plemnikobójcze? No przecież nie ma się czego bać, nic się z gumki nie wydostanie....

Zdjęcia pochodzą z netu, mają na celu zobrazowanie, tego o czym piszę.
Magnolio??
Dlaczego dałaś rysunek stockowy KOŚCI, pisząc że tak wygląda lateks?
Nie lepiej dać zdjęcie owego lateksu?
Skąd wiesz jak wygląda lateks pod mikroskopem, i czemu dałaś zdjęcie czegoś innego, porównując jedno do drugiego?
Wlepiłam tę fotę do googla i to zwykłe stockowe zdjęcie....

Drugie zdjęcie które dałaś, to fioletowe, jest użyte z 5 razy i prezentuje jakieś bakterie, kolejne zdjęcie stockowe, a nie wnikanie wirusa przez pory prezerwatywy...

Serio tak sobie wzięłaś cokolwiek, żeby pokazać jak ci się wydaje że coś wygląda?
To nawet nie jest zbliżone do faktów...
I po co obrazować komuś, o co ci chodzi, skoro to nieprawda?
Ostatnio zmieniony 09 kwie 2024, 14:33 przez TheGreat, łącznie zmieniany 1 raz.