Mistyka chrześcijańska

[daniel]

Sam nie wiem czy do dobry pomysł, ale po wysłuchaniu wykładu o. Jerzego Gogola OCD pomyślałem, że warto dowiedzieć się czym jest mistyka chrześcijańska. Wykład jest krótki i stanowi świetną pigułkę dla tych, którzy interesują się mistyką i duchowością. Oczywiście jestem świadomy, że dla innych może być trudny lub po prostu nudny. W każdym razie puenta jest taka, że mistyka to „cognitio Dei experimentalis”, czyli poznanie Boga na drodze doświadczenie Go. (św. Bonawentura), a czyż nie chcemy Go poznawać i doświadczać

Także polecam.
A czy coś się tu urodzi, zobaczymy ...

[daniel]

Słucham właśnie „Mistyka chrześcijańska. Wprowadzenie” ks. K. Grzywocz audiobook, wykład z Uniwersytetu Opolskiego.



20 min dostępne jest za darmo:

http://www.kskrzysztofgrzywocz.pl/pl/pu ... rowadzenie

całość za niecałe 20 PLNów:

https://www.empik.com/mistyka-chrzescij ... ki-i-mp3-p

Ks. Grzywocz, jak zwykle, mówi prosto i ciekawie o rzeczach trudnych. Myślę, że warte wysłuchania.

[daniel]

"316. Dobrze przeżywana komunia rodzinna jest prawdziwą drogą do świętości w życiu codziennym i drogą rozwoju mistycznego, środkiem wewnętrznego zjednoczenia z Bogiem. (...) Zatem osoby posiadające głębokie pragnienia duchowe nie powinny odczuwać, że rodzina oddala je od rozwoju w życiu Duchem Świętym, ale że jest to droga, której użył Pan, aby je doprowadzić do szczytów zjednoczenia mistycznego."

AMORIS LAETITIA
Ojciec Święty Franciszek

https://www.vatican.va/content/francesc ... titia.html

[daniel]

Już chyba w jakimś wątku polecałem ten artykuł: "Św. Paweł – mistyk i apostoł. Ujęcie metodologiczne"
Robię to jeszcze raz, bo uważam, że jest dość istotny. Ukazuje on św. Pawła nie tylko jako apostoła, ale również jako mistyka, czyli człowieka o bardzo silnej, bliskiej, indywidualnej relacji z Bogiem. Autor, ks. G. Rafiński, przedstawia również coś w rodzaju "Życiorysu mistycznego" św. Pawła:



Artykuł dostępny jest tutaj:
http://www.studiagdanskie.diecezja.gda. ... g_xxiv.pdf

strony 12-48.
Polecam zainteresowanym.

[daniel]

"Przekonanie, iż mistyka posiada <zasady>, które można w sposób celowy <wprowadzić w życie>, może być mylące; niemniej nie da się zaprzeczyć, że chrześcijańska tradycja mistyczna jest przekazywana z pokolenia na pokolenie nie tylko po to, by o niej mówić, lecz aby nią żyć."

"Bez mistyki, nie ma prawdziwej teologii, a bez teologii nie ma prawdziwej mistyki."

T. Merton "Mistyka chrześcijańska"

[daniel]

Od jakiegoś czasu chodzi mi po głowie rozróżnienie, a raczej jedność, pomiędzy mistyką czyli drogą do zjednoczenia z Bogiem, a misterium eucharystycznym, komunią z Bogiem, stanowiącą istotę liturgii. Znalazłem artykuł, który co prawda nie stanowi odpowiedzi, ale oscyluje gdzieś wokół mojej "zagwostki". Dla mnie bowiem liturgia i sakramenty, w szczególności zaś Eucharystia, nabierają Duchowego znaczenia wraz ze wzrostem wewnętrznego otwierania się na Ducha. Jak gdyby Kościół, liturgia, Eucharystia nabierały kształtu i koloru w świetle wewnętrznych relacji z Ojcem poprzez Chrystusa w Duchu.


"Kościół jest tą rzeczywistością, w której liturgia i mistyka budują jedność, a jednocześnie nie eliminują różnorodności, którą wnosi do wspólnoty każdy wierny. Sprawcą budowania jedności w różnorodności jest Duch Święty, który rozdziela charyzmaty wierzącym. Trzeba jednak przy tym zauważyć, iż dla chrześcijanina liturgia stanowi raczej rzeczywistość obiektywną i jednoczącą, a mistyka stwarza w ramach liturgii konieczną przestrzeń dla różnorodności i subiektywności, dzięki której każdy członek Kościoła na swój niepowtarzalny sposób przeżywa sprawowanie czynności świętych. W ten sposób Kościół celebrujący liturgię objawia się w sposób wyraźny jako Mistyczne Ciało Chrystusa.

Z drugiej strony wydaje się, iż o ile liturgia w Kościele stanowi rzeczywistość ogólnie dostępną, w której może uczestniczyć w pełni każdy wierny po odpowiednim przygotowaniu, o tyle przeżycie mistyczne jest darem Bożym udzielanym tylko niektórym. Czy tak jest naprawdę? Aby odpowiedzieć na to pytanie, warto odnieść się do tekstu Katechizmu Kościoła Katolickiego: „Postęp duchowy zmierza do coraz bardziej wewnętrznego zjednoczenia z Chrystusem. Zjednoczenie to jest nazywane zjednoczeniem «mistycznym», ponieważ jest ono uczestnictwem w misterium Chrystusa przez sakramenty – «święte misteria» – a w Nim, w misterium Trójcy Świętej. Bóg wzywa nas wszystkich do tego wewnętrznego zjednoczenia z Nim, nawet jeśli szczególne łaski czy nadzwyczajne znaki życia mistycznego są udzielane jedynie niektórym, by ukazać darmowy dar udzielony wszystkim” 17

A zatem każdy chrześcijanin powołany jest nie tylko do tego, by „być obecnym na liturgii”, ale by „przeżywać liturgię”. Tak jak każdy chrześcijanin powołany jest do bycia świętym, tak też w tej samej mierze powołany jest do bycia mistykiem. Jeśli zatem w danej wspólnocie celebracja liturgiczna wydaje się nazbyt drętwa, sztuczna czy sztywna, to prawdopodobnie oznacza, iż w tej wspólnocie za mało jest mistyków. I nie chodzi tu wyłącznie o wybrańców wyposażonych przez Ducha Świętego w nadzwyczajne dary, ale o takich mistyków, którzy jako chrześcijanie uczestniczący w liturgii autentycznie pragną zjednoczyć się z Bogiem, co w sposób szczególny dokonuje się w sprawowaniu i przyjmowaniu Eucharystii. Wynika stąd, iż tak liturgia, jak i mistyka stanowią dla chrześcijanina nieodzowną pomoc do postępu duchowego, który ma prowadzić do życia w Bogu. Co więcej, obie te rzeczywistości nie są prywatną sprawą wierzącego, ponieważ przynależą one do Kościoła jako wspólnoty wierzących. Dlatego też chrześcijanin nie powinien być jedynie uczestnikiem liturgii, ale także mistykiem. Tylko wtedy jego kontakt z Bogiem będzie coraz bardziej zażyły, a jego świadectwo życia coraz bardziej przejrzyste i owocne."

https://mateusz.pl/wam/zd/41-blaza.htm

[daniel]

"Ludzie żyjący według ciała nie mogą dokonywać czynów duchowych ani ludzie żyjący według ducha czynów cielesnych (...)"

św. Ignacy z Antiochii

[daniel]

Treściwy choć pobieżny i krótki artykuł dający jednak pewien pogląd w temacie.

bp. Andrzej Siemieniewski
"Mistyka chrześcijańska mistyka niechrześcijańska, granice podobieństw"

https://bazhum.muzhp.pl/media/files/Wro ... 93-105.pdf

Dodano po 11 minutach 46 sekundach:
bp. Andrzej Siemieniewski proponuje szersze opracowanie:
"Wiele ścieżek na różne szczyty - mistyka religii"

O ile dobrze pamiętam dostępna w sieci za darmo lub za jakieś grosze. Nie czytałem całości.

[daniel]

TEKST MISTYCZNY

"Za tekst mistyczny uważać należy uważać należy tekst mówiący o zjednoczeniu z Bogiem, o oddaniu się całkowitym, a więc o pewnym działaniu lub stanie wewnętrznym. Natomiast tekst traktujący o Bogu, Jego przymiotach w formie przedstawienia obiektywnego nie będzie mistyczny, ale teologiczny lub filozoficzny."

K. Górski

[daniel]

„1) Istota doświadczenia Boga pozostaje w sferze tajemnicy. Dlatego pisząc o swym doświadczeniu pod Damaszkiem, św. Paweł nie pisał wiele o zewnętrznym aspekcie tego doświadczenia (w przeciwieństwie do autora Dziejów Apostolskich; zob. Dz 9; 22; 6). Nie znajdujemy w listach św. Pawła informacji o charakterze psychologicznym, fenomenologicznym, zjawiskowym.
2) Doświadczenie Boga, choć jest tajemnicze, nie jest nieokreślonym, niemożliwym do zwerbalizowania doznaniem. Św. Paweł potrafi umiejscowić pewne doświadczenia Boga w swojej biografii. Opisywał konkretne skutki życiowe (np. objawienie Ewangelii), które rodzi doświadczenie Boga.
3) Doświadczenie Boga jest możliwe do opisania tylko przy użyciu języka analogii. Języka analogii używa także św. Paweł (pisze on o „widzeniu”, „poznaniu”), który tym samym zaprasza nas do podjęcia trudu refleksji teologicznej nad naturą doświadczenia Boga i do poszukiwania adekwatnego języka jego opisu.
4) Doświadczenie Boga jest uchwytne tylko w wierze. Zapisane w Gal 1,16 wyznanie Pawłowe, że Bóg objawił mu Swego Syna, pozostaje kwestią wiary, pomimo, że za wiarą stoi doświadczenie („wiedza”). Doświadczenie Boga nie eliminuje wiary, a tylko wiarę utwierdza. Nie byłoby doświadczenia Boga w życiu Pawła bez uprzedzającej łaski (zob. Gal 1,15), a więc także bez wiary, która jest łaską (zob. Rz 9, 15-16)."


ks. G. Rafiński

[daniel]

"Podstawowe pojęcia z zakresu mistyki

Bliższe określenie niektórych pojęć związanych z mistyką staje się konieczne z tej racji, że funkcjonują one w literaturze duchowej jako synonimy. Najważniejsze z nich to: życie mistyczne, doświadczenie mistyczne, kontemplacja wlana i sama mistyka. To ostatnie pojęcie nie może zawierać innych elementów niż te, które pojawiają się w trzech wcześniej wymienionych.

1. Życie mistyczne
a) Pojęcie
Jakkolwiek różne są opinie teologów co do natury mistyki i jej konstytutywnych elementów, wszyscy zgodni są w tym, że chrześcijańskie życie mistyczne jest pełnym rozwojem i przeżywaniem łaski i cnót teologalnych; jest rozwojem, który prowadzi wierzącego do cognitio Dei experimentalis [poznanie Boga poprzez osobiste doświadczenie], dzięki działaniu Ducha Świętego w sposób boski lub ponadludzki.

Określenie, jakie daje życiu mistycznemu J.G. Arintero, możemy uznać za reprezentatywne dla teologii duchowości dwudziestego wieku, zwłaszcza jego pierwszej połowy. Widzi on życie mistyczne jako:

“…głębokie życie wewnętrzne, którego doświadczają dusze sprawiedliwe, dzięki temu, że pozostają pod ożywczym działaniem Ducha Jezusa Chrystusa, przyjmują coraz lepiej, a czasami jasno odczuwają, Jego Boży wpływ – smakowity lub bolesny – a przez to, postępując w zjednoczeniu, stopniowo upodobniają się do Chrystusa i przemieniają w Niego”.

Wynika z tego, że chrześcijańskie życie mistyczne jest normalnym rozwojem łaski chrztu świętego i jest uczestnictwem w nadprzyrodzonej wspólnocie z Osobami Trójcy Świętej. Ten pełny rozwój życia łaski dokonuje się pod przewodnictwem Ducha Świętego i zakłada szczególne uczestnictwo w sakramentach, szczególnie w Eucharystii.

Działanie to sprawia postęp wierzącego w zjednoczeniu i upodobnieniu do Chrystusa. Samo doświadczanie Bożego działania jest jednak sprawą drugorzędną.

Istotne elementy życia mistycznego można ująć w formułę: wlane i miłosne poznanie Boga. Słowo wlane wskazuje na bierny sposób otrzymywania mistycznej wiedzy.

Z tego, co dotąd powiedziano, wynika, że życie mistyczne nie musi nieść ze sobą doświadczenia mistycznego opisanego przez św. Teresę od Jezusa i św. Jana od Krzyża. Takie doświadczenie nie jest konieczne, by mówić o życiu mistycznym. W takim jednak wypadku termin mistyka może być zastosowany jedynie w znaczeniu mniej ścisłym.”


o. Jerzy Gogola OCD
https://www.karmel.pl/podstawowe-pojeci ... mistyki-1/

Wytłuszczenia moje, w nawiasach kwadratowych moje.

Zatem chrześcijańskie życie mistyczne jest rozwojem duchowym człowieka narodzonego w łasce Chrztu Świętego, ku osobistemu doświadczeniu Boga oraz zjednoczeniu z Nim drogą uczestnictwa w Trójcy Świętej, poprzez Chrystusa w Duchu Świętym. Istotnymi elementami życia mistycznego jest miłość, łaska i bierność.

[daniel]

"Podstawowe pojęcia z zakresu mistyki

1. Życie mistyczne
b) Antynomie życia mistycznego

Chodzi tutaj o paradoksy życia mistycznego, których nie potrafi rozwiązać ludzki rozum.

Pierwszy paradoks dotyczy zysku i straty. Człowiek osiąga maksimum ludzkiej i chrześcijańskiej dojrzałości, stając się coraz bardziej ubogi. Dochodzi tu do głosu ewangeliczna zasada zyskiwania życia kosztem śmierci (Mt 16, 24-25).

Drugi paradoks dotyczy ludzkiego wiedzieć i nie wiedzieć. W miarę, jak ludzki rozum gaśnie w swojej bezradności i niemożności, światło wewnętrzne, którym jest Duch Święty, coraz bardziej się rozjaśnia i oświeca naszego ducha w milczeniu, nie wyprowadzając go jednocześnie z ciemności naszej ziemskiej kondycji. Bł. H. Suzo stwierdza, że prawda jest poznawana w niepoznawaniu. A dla św. Jana od Krzyża noc jest tym jaśniejsza, im jest ciemniejsza.

Trzeci paradoks polega na syntezie kontemplacji i zewnętrznej działalności. Według nauczania św. Teresy z Awili, Maria i Marta powinny stać się jedną osobą. Od intensywności mistycznego życia ukrytego w Bogu zależy otwartość na zbawienie świata. To nie ulega wątpliwości. Za przykład może służyć św. Katarzyna ze Sieny, wokół której pojawiały się nawrócenia jak kwiaty na wiosnę. Przemierzała drogi Włoch i Francji, nie opuszczając jednak wewnętrznego mieszkania. Podobnie Maria od Wcielenia, urszulanka, która organizując misje w Kanadzie, stwierdza jednocześnie, że cały czas jest zagubiona w ogromie tajemnicy Trójcy Świętej. Według racjonalnych rozumowań wzniosła kontemplacja i zewnętrzne działanie powinny się wykluczać, a w rzeczywistości tak nie jest, gdyż mają one wspólne źródło, łaskę Chrystusową. Skuteczność apostolska dusz kontemplacyjnych zamkniętych w klasztorach nie jest absolutnie mniejsza od wielkich misjonarzy pracujących na trenach misyjnych.

Jeszcze jedną antynomią i paradoksem najbardziej dla nas niepojętym jest połączenie w życiu mistycznym cierpienia i szczęścia. Kiedy dzisiaj ktoś choruje, zwykle załamuje się ręce, mówiąc: “ale nieszczęście”. U mistyków natomiast dokonuje się synteza cierpienia i radości. Widać u nich nienasycone pragnienie cierpienia z Chrystusem w celu współpracy w zbawieniu grzeszników. Bardzo często przewija się ten motyw w pismach bł. Elżbiety od Trójcy Świętej jeszcze z czasów przed wstąpieniem do Karmelu.

W siódmym mieszkaniu Twierdzy wewnętrznej Teresa od Jezusa opisuje skutki modlitwy zjednoczenia:

“Drugi skutek jest to wielkie pragnienie cierpienia, ale nie takie już jak przedtem, by jej pokój wewnętrzny odbierało. Tak głęboko bowiem tkwi w tej duszy górująca nad wszystkim żądza, by spełniła się w niej wola Boża, iż cokolwiek Boski Majestat zrządzi, to poczytuje za najlepsze. Każe jej Pan cierpieć – i owszem; nie każe – dobrze i tak, nie będzie się już tym udręczała, jak to czyniła dawniej”.

“Lecz jedna rzecz zwłaszcza nad wszystkie inne wydaje mi się dziwna. Widziałyście, jak wielkie utrapienia i cierpienia znosiła ta dusza, aby wreszcie mogła już umrzeć i cieszyć się Panem swoim. A teraz, kiedy osiągnęła to, czego pożądała, tak gorąco pragnie służyć Panu, przyczynić Mu chwały i duszom być pożyteczna, że już nie tylko nie chce umrzeć, ale raczej chciałaby najdłuższe lata żyć w najsroższych cierpieniach, byleby przez nie mogła oddać chwałę Panu, choćby w rzeczy najmniejszej… Chwałę swoją w tym zasadza, by mogła w czymkolwiek służyć Panu Ukrzyżowanemu”.

o. Jerzy Gogola OCD
https://www.karmel.pl/podstawowe-pojeci ... mistyki-1/

Wytłuszczenia moje.

Życie mistyczne, rozwój duchowy, udziela swego rodzaju integracji wewnętrznej poprzez przesunięcie akcentu z ludzkiego rozumowego pojmowania, ku akceptacji Bożej Tajemnicy. Jawi się to nie tylko brakiem dysonansu w zderzeniu z paradoksem, ale niezwykłą pełnią doświadczenia prawdy w syntezie jego pozornych przeciwieństw. Ten proces łaski w Duchu Świętym pozwala w nowy sposób doświadczyć "starego" i stać się źródłem dojrzałości.

[daniel]

"Podstawowe pojęcia z zakresu mistyki

1. Życie mistyczne
c) Życie mistyczne a doskonałość

Wraz ze wszystkimi teologami, niezależnie od ich przynależności do tej czy innej szkoły duchowości, uznać należy jedność życia duchowego, jako że jedna jest wiara, nadzieja i miłość, które stanowią o tym życiu od jego początku aż do szczytów doskonałości. Pytanie o relację między doskonałym życiem chrześcijańskim a życiem mistycznym nie może dotyczyć źródła, gdyż w obydwu przypadkach jest nim łaska cnót i darów. Nie dotyczy też celu, gdyż w obydwu przypadkach jest nim wizja uszczęśliwiająca lub biorąc pod uwagę okres życia ziemskiego, doskonała miłość.

Łaska podstawowa jest jedna dla wszystkich; istotą doskonałości dla wszystkich, bez żadnej różnicy jest miłość. Tych prawd nikt nie podważa. Dyskusje dotyczą drogi prowadzącej do doskonałej miłości. Drogą do doskonałego zjednoczenia w miłości duszy z Bogiem – uczy św. Jan od Krzyża – jest noc ciemna, którą z kolei utożsamia z kontemplacją wlaną.

To właśnie stanowi źródło dyskusji i podziałów wśród teologów. Jeżeli życia mistycznego nie kojarzymy z kontemplacją wlaną, lecz z dominującym działaniem Ducha Świętego, sprawa jest prostsza. Życie mistyczne osiąga cel, do którego prowadzi łaska uświęcająca, w tym znaczeniu należy do normalnego rozwoju łaski.

A. Stolz opowiada się za stanowiskiem, którego broni R. Garrigou-Lagrange, uważając, że wszyscy powołani są do życia mistycznego, tak jak wszyscy powołani są do oglądania Boga w niebie, ponieważ każdy nosi w sobie istotną zasadę mistyki.
Relacje doskonałości i życia mistycznego możemy ująć następująco:

– życie mistyczne wchodzi w zakres normalnego rozwoju łaski,
– pełna chrześcijańska doskonałość ma miejsce jedynie w życiu mistycznym,
– wszyscy jesteśmy powołani do życia mistycznego.

Wszyscy powołani są do świętości (por. LG 39), ale nie wszyscy do doświadczeń mistycznych. W związku z powyższym, wszyscy powołani są także do życia mistycznego, czyli do tej pełni chrześcijańskiego życia, w którym dominuje wpływ Ducha Świętego nad inicjatywą wierzącego.

o. Jerzy Gogola OCD
https://www.karmel.pl/podstawowe-pojeci ... mistyki-1/


Życie duchowe chrześcijanina to rozwój poprzez łaskę ku miłości. Drogą do doskonałego, miłosnego zjednoczenia z Bogiem jest kontemplacja wlana. Życie mistyczne można kojarzyć również z przemożnym wpływem Ducha Świętego na wierzącego. W tym znaczeniu wszyscy chrześcijanie są do niego w pełni powołani i jedynie w nim ma miejsce pełna doskonałość chrześcijańska. Nie wszyscy powołani jesteśmy do doświadczeń mistycznych.

[daniel]

"Podstawowe pojęcia z zakresu mistyki

2. Doświadczenie mistyczne
a) Pojęcie

Doświadczenia mistycznego nie można traktować abstrakcyjnie, w oderwaniu od tego, co je podtrzymuje i żywi, tj. w oderwaniu od relacji z Misterium i z wiarą. Mistyk doświadcza w sobie właśnie niewypowiedzianej rzeczywistości Misterium Chrystusa. Doświadczenie mistyczne jest swoistym doświadczeniem łaski, które ogarnia całą naszą istotę.

Uczestnictwo w Misterium niesie z sobą podwójne dobrodziejstwo: poznanie bogactwa Misterium i uświęcenie człowieka. Szukając istoty doświadczenia mistycznego w takim kontekście, należy uwzględnić:

– przedmiot doświadczenia, którym jest Misterium;
– podmiot doświadczenia – wierzący;
– relację między nimi.

Istoty doświadczenia mistycznego należy szukać w nowości relacji wierzącego z Bogiem. Na czym owa nowość polega? Ze strony Boga jest to działanie bez pośrednictwa pojęć i obrazów, można powiedzieć działanie bezpośrednie. Ze strony człowieka mamy do czynienia z doświadczeniem bierności. Jest ono ściśle związane z odkryciem w życiu duchowym przemożnego działania Ducha Świętego, któremu wierzący okazuje posłuszeństwo. Na tym etapie życia duchowego w ludzkiej świadomości dominuje działanie Ducha Świętego i On udziela człowiekowi poznania i miłowania według swojego boskiego sposobu. A człowiek jest tego świadomy.

Istoty doświadczenia mistycznego należy zatem szukać w świadomości bezpośredniej (bez pośrednictwa pojęć) boskiej interwencji Boga w osobiste życie duchowe. A. Gardeil mówi, że w doświadczeniu mistycznym nie są potrzebne pojęcia mistyk wchodzi w kontakt z Misterium w sposób bezpośredni.

Mistycy są, jak się wyraził Grandmaison, “świadkami miłosnej obecności Boga w nas”. Oto wymowny opis doświadczenia mistycznego św. Teresy od Jezusa z siódmego mieszkania Twierdzy wewnętrznej:

“O Boże wielki! Jakaż to różnica słyszeć te słowa i z wiarą je przyjmować, a czuć i rozumieć w taki sposób całą ich prawdę! Dusza, o której mówię, w ciągłym żyje zdumieniu, rosnącym z dniem każdym. Ma to uczucie, że te Boskie trzy Osoby nigdy nie odeszły od niej; jasno widzi, w sposób wyżej opisany, że mieszkają we wnętrzu, w najgłębszym wnętrzu jej, jakby w głębi jakiejś bezdennej. Nie mając nauki, nie potrafi wytłumaczyć, jaka to głębia, ale czuje to, że tam mieszka z nią to boskie towarzystwo”.

Ten tekst komentuje A. Royo Marín:

“Udzielanie się Boga w mistycznym zjednoczeniu nie zawsze jest tak wzniosłe, jak opisane tutaj przez Teresę, ale zawsze jest – za wyjątkiem biernych oczyszczeń lub nocy duszy – doświadczalną percepcją życia łaski. Słyszeć i wierzyć, to charakterystyka człowieka w stanie ascetycznym. Zrozumieć w sposób niewypowiedziany, doświadczalny – jest to przywilej mistyka”.

Teologowie zgadzają się co do tego, że do istoty mistyki, a więc i doświadczenia mistycznego, nie należą nadzwyczajne zjawiska towarzyszące, jak stygmaty, wizje, bilokacja… Wskazują natomiast na następujące cechy doświadczenia mistycznego:

– Istnieją chwile krótkie i niezaplanowane przez mistyka, kiedy – bez własnego starania o nie – wchodzi w bezpośredni kontakt z nieskończoną Dobrocią.
– To bezpośrednie uchwycenie obecności Boga (raz bolesne, raz słodkie, czasami jedno i drugie występujące jednocześnie) jest niewymowne.
– Poznanie, jakie się z tego rodzi, jest poznaniem ogólnym, ubogim w szczegóły.
– Poznanie mistyczne posiada swoje bogactwo uczuciowe o niezwykłej wewnętrznej sile. Jawi się jako bezdyskusyjna i narzucona oczywistość.
– Tu ma swoje źródło specyficzny język symboli.

Warto zauważyć, iż jakkolwiek używamy terminu doświadczenie, nie koncentrujemy się na doznaniach podmiotu, ale na relacji z Bogiem. Jeżeli tej relacji będą towarzyszyć zjawiska psychosomatyczne, nie zmieni to istoty rzeczy. Z praktycznego punktu widzenia zjawiska psychosomatyczne mają jednak bardzo duże znaczenie i właśnie ich występowanie powoduje konieczność szczególnego kierownictwa duchowego.”

W XX wieku studiujący naturę mistyki doszli do dwóch skrajności: z jednej strony podkreślali prawie wyłącznie element psychologiczny i subiektywny, a z drugiej, na zasadzie reakcji, odrzucali wszelkie elementy psychologiczne, uwypuklając w mistyce to, co obiektywne, płynące z dogmatu. Pierwszą tendencję reprezentuje A. Poulain, zaś pionierem tej drugiej, nowszej jest A. Stolz. Skrajne tendencje domagają się, rzecz jasna, wypośrodkowania, czego podejmowali się niektórzy karmelici bosi (np. Gabriel od św. Marii Magdaleny).

Reasumując dotychczasowe rozważania, trzeba powiedzieć, że w centrum mistyki chrześcijańskiej jest, według terminologii św. Pawła, misterium, zamiar Boga, “aby wszystko zjednoczyć w Chrystusie” (Ef 1, 9-10). W misterium niegdyś ukrytym, a dziś objawionym, Bóg kontynuuje w ludziach cud dokonany w Chrystusie – włącza ich w Jego paschalne przejście ze śmierci do życia, ze stanu nieprzyjaźni do stanu wspólnoty miłości. To przejście możliwe jest tylko dzięki ofierze Chrystusa i spełnia się przez Niego i w Nim – poprzez uczestnictwo w Jego łasce.

Bóg, wychodząc nam naprzeciw, domaga się odpowiedzi. Jest nią wiara. Dzięki wierze człowiek zostaje ogarnięty treścią misterium – miłością Trójcy. Wiara interioryzuje misterium w duszy człowieka, a dzięki miłości czyni to w coraz dojrzalszy sposób. W oderwaniu od tych realiów zbawienia nie można mówić o chrześcijańskim doświadczeniu, tym mniej o chrześcijańskiej mistyce.

Od wierzącego wymagana jest uległość, dyspozycyjność, otwartość na Boże działanie, co wyraża się terminem bierność. Bierność jest typową cechą doświadczenia mistycznego. Mistyk ma jasną świadomość tego, że to doświadczenie nie jest jego dziełem. Może jedynie w sposób wolny otworzyć się na to tajemnicze Boże działanie. Jak pisze W. Świerzawski:

“Ta bierność odróżnia mistykę od magii, która próbuje dominować nad Innym czy manipulować ogarniającym misterium. Jednak bierność mistyczna nie jest inercją, tym bardziej brakiem działania. Głębia duszy jest jeszcze bardziej aktywna niż poprzednio; człowiek doświadcza mocy nowej, mocy otrzymanej od Innego”.

Chodzi tu zatem o bierność relatywną, nie absolutną, czyli w odniesieniu do Głównego Działającego. Św. Teresa od Jezusa mówi, że wola wyraża zgodę, współpracując z Bożym działaniem. Mistyk w odróżnieniu od innych chrześcijan doświadcza w sobie niewypowiedzianej rzeczywistości łaski. W tym leży radykalna różnica pomiędzy nimi, jak również pomiędzy poznaniem mistycznym, które jest cognitio experimentalis de Deo, a poznaniem za pośrednictwem pojęć.

Wierzący raz może doświadczać obecności Boga w duszy, innym razem Jego działania. Ostatecznie, zgodnie z nauką św. Tomasza, w Bogu nie ma rzeczywistego odróżnienia pomiędzy jego istotą a działaniem.

Jak zauważa G. Moioli, najnowsza teologia mistyki (do połowy XX wieku) skupiła swoją uwagę na dwóch istotnych twierdzeniach: chrześcijańskie doświadczenie mistyczne jest pewną wiedzą (chociaż jakby nie wiedząc); doświadczenie mistyczne jest wiedzą nabywaną przez uleganie pewnej inicjatywie, obecności, działaniu (jest nim bierność mistyczna)."


o. Jerzy Gogola OCD
https://www.karmel.pl/podstawowe-pojeci ... mistyki-1/


Doświadczenie mistyczne stanowi niewypowiedzianą, nową rzeczywistość opartą na relacji wierzącego oraz Misterium Chrystusa. Działanie ze strony Boga jest bezpośrednie, niedyskursywne, bez pojęć i obrazów natomiast ze strony człowieka doświadczenie charakteryzuje się biernością wynikającą z działania Ducha Świętego.

Przyjęcie i poddanie się Duchowi Świętemu udziela wierzącemu poznania i miłowania na sposób boski. Doświadczenie mistyczne stanowi zatem boska interwencja Boga w świadome duchowe życie osobiste w sposób czysty, bezpojęciowy.

Doświadczenie mistyczne charakteryzuje:

- krótkie, niewymowne chwile bezpośredniego kontaktu z Bogiem,
- uzyskanie poznania ogólnego, ubogiego w szczegóły, uczuciowego o niezwykłej sile wewnętrznej, bezdyskusyjności i oczywistości,
- specyficzny język symboli.

Istotą doświadczenia mistycznego jest miłosna relacja z Bogiem. W centrum mistyki chrześcijańskiej jest zamiar Boga, “aby wszystko zjednoczyć w Chrystusie”. Od mistyka wymaga się bierności, czyli uległości, dyspozycyjności oraz otwartości na działanie Boże. Bierność nie jest brakiem działania, a aktywnością głębi duszy.

Doświadczenie mistyczne nie jest dziełem wierzącego, lecz wewnętrznym doznaniem niewypowiedzianych łask, które stanowi o różnicy pomiędzy poznaniem za pośrednictwem pojęć, a poprzez osobiste doświadczenie.

[daniel]

"Podstawowe pojęcia z zakresu mistyki

2. Doświadczenie mistyczne
b) Elementy doświadczenia mistycznego

Autorzy duchowości zwykle wskazują na następujące cechy mistycznego doświadczenia: radykalna bierność, idea całkowitości, dominacja poznania intuitywnego, obecność momentów wyjątkowych, tendencja do przechodzenia od doświadczeń mistycznych do stanu mistycznego.

Radykalna bierność. Wszelka działalność stworzenia zależy od inicjatywy Boga, od której otrzymuje doskonałość. Zanim stworzenie podejmie się działania, jest bierne. W tym miejscu nie chodzi jednak o bierność w tym ogólnym znaczeniu, ale o bierność mistyczną: człowiek czuje, że jest prowadzony i oświecany przez Boga. To wrażenie bierności może być silniejsze lub słabsze w zależności od tego, w jaki sposób towarzyszy ludzkiej działalności, na ile on w tej działalności posiada inicjatywę. Zwykle jednak bierność nie wyklucza ludzkiej wolności: mistyk nie jest automatem i jest świadomy, iż może przeciwstawić się Bożemu działaniu, przynajmniej gdy chodzi o istotę rzeczy, gdyż w sprawach drugorzędnych tej wolności może zabraknąć, np. w niektórych przypadkach ekstaz, lewitacji, etc. Bierność jednakże nie oznacza bezczynności; przeciwnie, właśnie dlatego że wierzący doświadcza przewodnictwa Ducha Świętego, jest bardziej niż kiedykolwiek zaangażowany w działanie lub, w przypadku kontemplacji wlanej, głębiej poznaje Boże misterium.

Z tej pierwszej cechy doświadczenia mistycznego uwidacznia się jego darmowość. Mistyk wie, że jest całkowicie niezdolny wystarać się o taki stan. Chociaż może przygotować się na przyjęcie Bożego daru przez wspaniałomyślne życie moralne, to jednak nie daje mu to prawa do otrzymania stanów mistycznych. Bóg pozostaje wolny w swoich darach: objawia się, komu chce i jak chce.

Całościowy ogląd rzeczywistości. Poszczególne fragmenty integrują się w obraz całościowy. Obejmuje on wymiar ontologiczny, duchowy, psychiczny, cielesny. O ile człowiek zwyczajny widzi wszystko oddzielnie, mistyk wszystko scala, jednoczy, widzi nawet syntezę elementów opozycyjnych.

Dominacja poznania intuicyjnego. Poznanie intuitywne znajduje się na przeciwległym krańcu od abstrakcyjnego, pojęciowego. Jego cechą jest bezpośredniość, prostota, usiłująca zacierać różnice między podmiotem a przedmiotem, wymiarem wewnętrznym i zewnętrznym. To poznanie udziela jednocześnie nowego rodzaju pewności – jest doświadczalne i napawające rozkoszą.

Po okresie systematycznych wysiłków ascetycznych, potrzebnych niemal w każdym momencie dla przezwyciężenia trudności, pojawia się czas pewnej stabilności, w którym człowiek w sposób spontaniczny widzi dobro, które powinien wypełniać. Podobnie jest z modlitwą: poprzez medytację ożywianą miłością, dochodzi się do pewnej syntezy w widzeniu Bożych prawd. To wszystko nie stanowi jeszcze życia mistycznego, gdyż jest to owoc ludzkich wysiłków i człowiek jeszcze nie czuje się pochwycony przez Boga. Ale prawdę mówiąc, człowiek swoim wysiłkiem niewiele więcej może zdziałać, odtąd wszystko zależy od Boga, zakładając oczywiście, że człowiek będzie przyzwalał na Boże działanie.

Uproszczenie mistycznie nie jest zubożeniem, i to je różni od uproszczenia patologicznego. W tym drugim wypadku człowiek kręci się wokół pewnych stałych pojęć i jest coraz bardziej niezdolny do otwarcia się na rzeczywistość i dostosować się do niej. Życie mistyczne, przeciwnie, nieustannie się ubogaca. Ponadto, o ile w przypadkach chorobowych następuje coraz większe odrętwienie duchowe, mistyk staje się coraz bardziej wolny w swoim działaniu. W przypadku patologii mamy do czynienia z rozbiciem, w przypadku mistyki z syntezą. Jest to jedno z najważniejszych kryteriów prawdziwej mistyki.

Obecność momentów wyjątkowych. Chodzi tutaj o zjawiska paramistyczne. Człowiek ma świadomość, że znajduje się w bezpośrednim kontakcie z Bogiem. Ta świadomość jest raczej ogólna i trudna do konkretnego określenia. Doświadczenie mistyczne nie zawsze jest miłe. Św. Jan od Krzyża mówi o strasznej nocy kontemplacji; a mistycy w powołaniu czynnym doznają wewnętrznych i zewnętrznych upokorzeń i różnego rodzaju niepowodzeń bez końca. Momenty wyjątkowe są w mistyce czymś normalnym, aczkolwiek nieistotnym.

Tendencja do przechodzenia od “doświadczeń mistycznych” do “stanu mistycznego”. Prawdziwa mistyka nie zatrzymuje się na przejściowych doznaniach, dąży do osiągnięcia stanu, który w jakiś sposób przekracza granice czasu i doczesności. Nowy stan pociąga za sobą posiadanie nowej mądrości.


o. Jerzy Gogola OCD
https://www.karmel.pl/podstawowe-pojeci ... mistyki-1/


Radykalna bierność mistyczna jest odczuciem bycia prowadzonym i oświecanym przez Boga. Bierność nie wyklucza wolności. Nie jest bezczynnością, a doświadczeniem przewodnictwa Ducha Świętego, który angażuje w działanie, lub głębsze poznanie Bożego misterium. Bierność wskazuje na darmowość doświadczenia mistycznego, którego nie można sobie wystarać.

Całościowy ogląd rzeczywistości stanowi o syntezie w procesie integracji rzeczy podzielonych, a nierzadko sprzecznych, paradoksalnych czy alogicznych.

Dominacja poznania intuitywnego czyli pojmowania będącego przeciwieństwem poznania pojęciowego, charakteryzuje się bezpośredniością, prostotą, świeżością pewności, radością, brakiem rozróżniania.

Momenty wyjątkowe stanowią zjawiska paramistyczne wiążące się z trudną do określenia świadomością kontaktu z Bogiem. Doświadczenia nie zawsze są miłe, a bywa, że pełne upokorzeń i niepowodzeń. Momenty wyjątkowe są w mistyce czymś normalnym, lecz nieistotnym.

Tendencja przejścia od doświadczeń do stanu wyraża fakt, że prawdziwa mistyka nie zatrzymuje się przejściowych osiągnięciach, a przekracza granice doczesności za czym podąża łaska nowej mądrości.

[daniel]

"Podstawowe pojęcia z zakresu mistyki

2. Doświadczenie mistyczne
c) Uwarunkowania chrześcijańskiej mistyki

Teologia życia duchowego zajmuje się, zgodnie ze swoją nazwą, życiem duchowym pojmowanym jako osobowa relacja z Bogiem zapoczątkowana i podtrzymywana z Jego inicjatywy w sposób darmowy. Taki punkt widzenia mistyki domaga się, by ona respektowała prawdy, które są u podstaw teologii życia duchowego. A mianowicie:

Życie duchowe, będąc osobową relacją z Bogiem, wymaga, by ta relacja była oparta na spotkaniu w całej prawdzie Boga i człowieka. Bóg mistyków musi w związku z tym być Bogiem Objawienia. Stąd wszelka autentyczna mistyka musi nosić na sobie rys trynitarny.

Autentyczna mistyka nie może istnieć bez osoby Chrystusa. Ona prowadzi zawsze tam, gdzie możemy Go odnaleźć. Osobowa relacja z Bogiem ma miejsce w Jezusie Chrystusie dzięki tajemnicy Wcielenia. Nigdy nie może pojawić się skala takich wartości, w której Wcielenie Słowa będzie traktowane jedynie jako jeden z etapów, który następnie może być przekroczony i ignorowany. Jezus Chrystus jest Mądrością Ojca i jedyną Drogą do Ojca. Bez pośrednictwa Chrystusa nie można dojść do Bożej Mądrości i do Ojca.

Autentyczna mistyka przychodzi przez krzyż i ciemność. Każdy chrześcijanin powinien pamiętać, że Jego Mistrz umarł na Krzyżu, że zbawienie przyszło przez Krzyż i mistyka jest wiedzą płynącą z Krzyża (scientia Crucis).

Autentyczny mistyk nie może nim być ze szkodą dla wartości ludzkich i chrześcijańskich, gdyż takie jest podstawowe powołanie wszystkich. Tutaj wystarczy się odwołać do Nowego Testamentu ukazującego wielkich mistyków.

Autentyczne życie duchowe, zatem i mistyka, nie może wyobcować chrześcijanina z jego historii. Nie może być autentycznym mistykiem człowiek, który rzekomo dzięki doświadczeniu mistycznemu zatracił poczucie rzeczywistości.

Te wskazania nie rozwiązują wszystkich problemów mistyki chrześcijańskiej, porządkują jednak problem podstawowy, ustawiając ją w zdrowym ludzko-chrześcijańskim kontekście.”

o. Jerzy Gogola OCD
https://www.karmel.pl/podstawowe-pojeci ... styki-1/2/


Życie duchowe jest osobową relacją z Bogiem zapoczątkowanym i podtrzymywanym przez Boga w sposób darmowy. Relacja z Bogiem jest spotkaniem w prawdzie, relacją z Trynitarnym Bogiem Objawionym, Drogą w Chrystusie dzięki tajemnicy Wcielenia. Prawdziwa mistyka przechodzi przez krzyż i ciemności, jest wiedzą płynącą z Krzyża. Mistyk nie może nim być ze szkodą dla wartości ludzkich i chrześcijańskich.

[daniel]

"Podstawowe pojęcia z zakresu mistyki

2. Doświadczenie mistyczne
d) Fenomeny mistyczne

W mistyce możemy wyróżnić wiele elementów: życie mistyczne, doświadczenie mistyczne, stany mistyczne, akty mistyczne i także fenomeny mistyczne. Te ostatnie są czymś innym niż życie mistyczne, niż akty mistyczne i doświadczenie mistyczne. Mogą towarzyszyć doświadczeniu mistycznemu, ale nie muszą, i wcale mistyka na tym nie traci.

Definicja. Fenomeny mistyczne mogą być określone jako wydarzenia przekraczające zwyczajne życie chrześcijańskie, będące udziałem niektórych wierzących, którzy uświadamiają sobie bezpośrednie działanie Boga w ich życiu duchowym. Tego rodzaju przejawy życia duchowego mogą się objawić także w sferze zmysłowej i cielesnej, np. w postaci stygmatów, lewitacji, zawieszenia niektórych władz zmysłowych i cielesnych jak podczas ekstazy.

Opisanie ich wszystkich zajmuje uznanemu teologowi A. Royo Marín około 80 stronic gęstego tekstu. Dlatego niech nam wystarczy wskazanie miejsca wszystkich fenomenów w życiu mistycznym i ich ocena przy procesach kanonizacji. Istnieją trzy płaszczyzny procesu zjednoczenia mistycznego:

– wewnętrzna łaska (działanie Ducha Świętego nazywane przez Jana od Krzyża teologią mistyczną lub kontemplacją wlaną), bezpośrednio nieuchwytna dla wierzącego;
– płaszczyzna reperkusji psycho-somatycznych, którymi mistyk może się podzielić;
– płaszczyzna moralna, czyli skutki w postępowaniu.

Dla wierzącego dostępne są dwie ostatnie płaszczyzny, po których może przekonać się o szczególnym Bożym działaniu i skutku tego działania. Dlatego przy badaniu życia mistyka najważniejsze jest źródło jego doświadczeń oraz ich owoc. Źródłem jest Misterium Chrystusa obecne w Słowie i sakramentach, owocem jest życie miłością, której konkretna forma zależy od osobistego powołania i okoliczności życia.

Bywa, że fenomeny idą w parze ze szczególnym Bożym przekazem. W drugiej księdze Drogi na Górę Karmel Jan od Krzyża mówi o czterech sposobach szczególnych pojmowań (percepcji), nazywanych przez niego pojęciami duchowymi: widzenia, objawienia, słowa i duchowe odczucia.

Tradycja kościelna przy procesach kanonizacji nigdy nie brała pod uwagę fenomenów mistycznych jako czynnika o decydującym znaczeniu. Oddzielano świętość i heroizm cnót od nadzwyczajnych zjawisk, które im niekiedy towarzyszą.

Fenomeny a duchowość. Wprawdzie cała duchowa tradycja głosi, że fenomeny mistyczne nie należą do istoty życia duchowego, to jednak trzeba wraz ze św. Teresą od Jezusa stwierdzić, że rzadko można spotkać wierzącego, który doszedłby do wysokiego stanu zjednoczenia z Bogiem, osiągnął cnoty w stopniu heroicznym i nie doświadczył żadnych fenomenów. Studium fenomenów jest sprawą bardzo delikatną. Potrzeba do tego wiele roztropności i mądrości.

W środowiskach psychologicznych fenomeny o charakterze nadprzyrodzonym są odrzucane jako nie mające podstaw naukowych. Tymczasem należałoby raczej stwierdzić, że niektóre zjawiska nie są możliwe do wyjaśnienia w oparciu o metody naukowe.

Fenomeny mistyczne posiadają swoją wartość jedynie w kontekście autentycznego życia duchowego, które wyraża się w czynnej miłości. W życiu duchowym najważniejsza jest dyspozycyjność wobec Boga, a nie nadzwyczajne doświadczenia czy to o charakterze poznawczym, czy emocjonalnym.

Z teologicznego punktu widzenia w mistyce istotna jest osobowa relacja z Bogiem. Tej relacji mogą towarzyszyć zjawiska psychosomatyczne z tej racji, że cały człowiek w niej uczestniczy. Z praktycznego punktu widzenia zjawiska psychosomatyczne mają jednak bardzo duże znaczenie. Stanowią one ogromną siłę motywacyjną wierności. Jednak ich obecność wymaga szczególnego kierownictwa duchowego.”

o. Jerzy Gogola OCD
https://www.karmel.pl/podstawowe-pojeci ... styki-1/2/


Fenomeny mistyczne są wydarzeniami przekraczającymi zwyczajne życie chrześcijańskie uświadamiające bezpośrednie działanie Boga w życiu wiernego jak np.: stygmaty, lewitacja, zawieszenia władz zmysłowych. Proces zjednoczenia mistycznego realizuje się na płaszczyznach: wewnętrznej łaski, psycho-cielesnej oraz moralnej, z których dwie ostatnie dostępne są zewnętrznie.

Istotą mistyki jest źródło w Misterium Chrystusa oraz owoc jakim jest życie miłością. Bywa, że fenomenom towarzyszą widzenia, objawienia, słowa i duchowe odczucia, jednakże posiadają one swoją wartość jedynie w kontekście autentycznego życia duchowego przejawiającego się miłością.

[daniel]

"Podstawowe pojęcia z zakresu mistyki

2. Doświadczenie mistyczne
e) Doświadczenie mistyczne a doskonałość

Doświadczenie mistyczne jest swoistym przeżyciem obecności i działania Boga. Istotą doskonałości natomiast jest miłość wyrażająca się w pełnieniu woli Bożej na drodze własnego powołania – zatem działanie, a nie jedynie doświadczanie. Płynie stąd oczywisty wniosek, że doświadczenie mistyczne nie należy do istoty doskonałości i nie jest konieczne do jej osiągnięcia. O jego praktycznej wartości w osiąganiu chrześcijańskiej pełni należy wnioskować w oparciu o doświadczenie konkretnych mistyków."

o. Jerzy Gogola OCD
https://www.karmel.pl/podstawowe-pojeci ... styki-1/2/

Doświadczenie mistyczne jest przeżyciem obecności i działania Boga. Doskonałość jest miłością w pełnieniu woli Bożej na drodze powołania. Doświadczenie mistyczne nie stanowi o istocie doskonałości.

[Albertus]

Życie duchowe, będąc osobową relacją z Bogiem, wymaga, by ta relacja była oparta na spotkaniu w całej prawdzie Boga i człowieka. Bóg mistyków musi w związku z tym być Bogiem Objawienia.

Amen!

Bóg jest taki jaki nam się objawił w Objawieniu publicznym które jest zakończone i zamknięte.

[daniel]

Amen!
Bóg jest taki jaki nam się objawił w Objawieniu publicznym które jest zakończone i zamknięte.

A czy ktoś w to wątpi?
Objawienie jest zakończone.

"Środkiem duszy jest Bóg, i gdy ona dojdzie do Niego według wszelkich możliwości swojej istoty i według działań, i skłonności, wówczas osiągnie ostateczny i najgłębszy swój środek, Boga." św. Jan od Krzyża

Objawienie mówi o budowaniu relacji z Ojcem poprzez Chrystusa w Duchu, którego celem jest komunia w zjednoczeniu poprzez oczyszczenie. W prawosławiu mowa o przebóstwieniu.